Maxamed Cabdi Waare, ku xigeenka xoghayaha guud ee urur goboleedka IGAD, ahaana madaxweynihii hore ee Hirshabeelle, ayaa walaac ka muujiyay in Soomaaliya ay la safan karto Itoobiya ama Masar mid ka mid ah colaadaha gobolka ka taagan. Waare ayaa ku nuux nuuxsaday in Soomaaliya aysan wax dan ah ka laheyn khilaafka, waxa uuna ka digay in ku lug lahaanshaha ay khalkhal gelin karto xasiloonida gobolka ayna halis gelin karto madax banaanida Soomaaliya.
Waare oo khudbad ka jeediyay madasha nabadda iyo amniga ee Garoowe ayaa ka digay in xiisadda ka dhex aloosan dalalka Itoobiya iyo Masar ay halis weyn ku tahay xasiloonida Geeska Afrika. Wuxuu ku dooday in Soomaaliya ay dhexdhexaad ka ahaato oo aysan raadin isbaheysi ku saleysan Juquraafiga iyo Diinta.
“Itoobiya iyo Masar qaraabo naguma laha. Kuma lug lahayn 30kii sano ee aan halkan joognay. Maxaa isku keenay hadda? Maxaynu qiil u raadinaynaa, annagoo leh, ‘Kani waa deris, kani waa ummad Muslim ah’? Waare ayaa sheegay, isagoo iftiimiyay khatarta ay leedahay in lala jaan-qaado quwadaha dibadda oo markii hore aan wax dan ah ka lahayn arrimaha Soomaaliya.
Ku xigeenka Ergeyga IGAD ayaa ku nuux nuuxsaday in Soomaalida looga baahan yahay inay ka tashadaan aayahooda, ayna u soo jeestaan ilaalinta dhulkooda iyo qaranimadooda. Waxa uu ka digay in haddii aan la sii wacyigelin khatarta juquraafi ahaaneed, in dhulka Soomaaliyeed uu ka bixi karo gacanta dadkeeda.
“Soomaalidu waxay u baahan yihiin inay aayahooda ka tashadaan, si dalka loo badbaadiyo,” ayuu raaciyay, isagoo walaac ka muujiyay in saameynta dibadda ay sii adkeyn karto muuqaalka siyaasadeed ee Soomaaliya oo markii horeba jilicsanaa.
Hadalka Waare ayaa imaanaya iyadoo ay sii kordhayaan xiisadaha gobolka, gaar ahaan ku hareereysan muranka biyo xireenka Grand Ethiopian Renaissance Dam (GERD) ee u dhaxeeya Itoobiya iyo Masar. Labada dal ayaa taageero caalami ah u doontay mawqifyadooda, taasoo keentay walaac ku saabsan sida dhaqdhaqaaqyadani u saameyn karaan Geeska Afrika.
Kulanka ka dhacay magaalada Garoowe oo uu Waare ka jeediyay khudbad ayaa diiradda lagu saaray marxaladaha nabadda iyo amniga Geeska Afrika, iyadoo la isugu keenay qeybaha kala duwan ee bulshada, waxaana looga hadlay istaraatiijiyada lagu xasilinayo gobolka. Hadalka Waare ayaa ka tarjumaya dood ballaaran oo ku saabsan sida Soomaaliya ay u maareyso xiriirka ay la leedahay dowladaha deriska ah iyadoo ilaalineysa danaheeda qaran.
