Aabaha dhalay gabadh yar oo meydkeeda laga helay bannaanka Qabuuraha Langata ee magaalada Nairobi todobaadkii hore ayaa ka hadlay, wuxuuna ku baaqay in cadaaladda la horkeeno, iyadoo mas’uuliyiintu ay baarayaan gacan ku dhiiglihii dilay, kaasoo hadda lala xiriirinayo inuu ka dambeeyay dilal badan oo arxan darro ah oo loo geystay haween Soomaaliyeed oo lagu dilay dalka Kenya.
Deeqa Cabdinuur Qorane, oo 27 jir ah, ayaa qoyskeeda la sheegay in la waayay dabayaaqadii bishii Oktoobar, taasoo keentay baaritaan quus ah oo ku dhammaaday qalbi jab markii booliiska Kenya ay heleen hadhaageeda 31-kii Oktoobar. Mas’uuliyiinta ayaa ka shakiyay Haashim Dhaqane Muxumed, oo horay ugu xirnaa dilal badan oo hore. in ay ka dambeeyaan dhimashada Deka.
Nuur waxa uu sheegay in uu aaminsanyahay in cadaaladu ay hadda tahay wadada kaliya ee loo mari karo. “Waxa kaliya ee aan sameyn karno waa in aan sugno oo aan ku kalsoonahay in nidaamka cadaaladda uu la xisaabtami doono dadka mas’uulka ka ah, ma jirto wax kale oo aan u maro” ayuu yiri.
Booliska ayaa gacanta ku dhigay Muxumed, oo la rumaysan yahay in uu hore uga tirsanaan jiray Booliska Itoobiya, ka dib markii ay si xooggan u ugaarsadeen. Muuqaalo la duubay ayaa qabtay isagoo ka soo baxaya guri Lavington ah laba maalmood ka hor inta aan meydka Deka la helin, isagoo sitay laba boorso oo waaweyn oo ay dembi baadhayaashu rumeysan yihiin inay ku jiraan hadhaaga kala go’ay. Booliisku waxay sheegeen in daah-furkani uu ku dhisan yahay gal kiis dhib badan kaasoo ku sawiraya Muxumed inuu yahay gacan-ku-dhiigle halis ah oo taariikh u leh inuu caddaaladda ka baxsado.
Muxumed ayaa hore loogu eedeeyay inuu dilay saddex dumar ah oo Soomaali ah oo lagu dilay xaafadda Islii,” ayuu yiri agaasimaha DCI Amiin Maxamed. Nuseiba Dahir oo jirta sano jir ah ayaa la helay iyada oo googo’an oo ku baahsan Nairobi iyo County Machakos bishii hore, bilaysku waxay sheegeen in dilku uu ahaa mid aad u fool xun, oo ay ku jiraan calaamado rabshado ba’an, oo ay ku jiraan ceejinta, mindi, iyo, kiiska Nuseiba oo yar, caddaynta. xadgudub galmo.
Maamulka ayaa soo bandhigay cadeymo la xiriirinaya Muxumed dambiyadan ka dib markii muuqaalka CCTV uu qabtay Nissan Note-kiisa oo yaalay meel u dhow goobtii ugu dambeysay ee dhibanayaasha la og yahay. Baaritaanka dambiyada lagu sameeyay gaariga ayaa laga helay raadadka dhiig iyo fiilooyinka ku xiran dhibanayaasha, taasoo sii xumeyneysa waxa booliisku ay ugu yeereen mid ka mid ah baaritaannadii dilka ahaa ee ugu xumaa ee Nairobi ka dhaca muddooyinkan dambe.
Qoyska Deeqa iyo guud ahaan bulshada Soomaaliyeed ee ku dhaqan magaalada Nairobi ayaa aad u kacsan, iyadoo dad badan ay ka cabsi qabaan in haweenka Soomaaliyeed ay noqdeen kuwa lala beegsado mowjado rabshado wata. Walaacaas waxaa ka mid ah dilalkii ugu dambeeyay ee si weyn loo hadal hayay, oo uu ku jiro kiiskii siyaasi Soomaali-Kenya Yuusuf Xuseen Axmed, oo la afduubtay bishii September. Meydkiisa ayaa la helay 40 maalmood ka dib, waxaana ka muuqday calaamado jirdil ah. “Bulshada Soomaaliyeed waxay dareemayaan ammaan darro sii kordheysa,” ayay tiri Sumeya Noor, oo ah qaraabada dhibanayaasha Eastleigh. “Waxaan u baqeynaa dumarkeena, qoysaskeena, waxaan dalbaneynaa jawaabo.”
Hogamiyeyasha siyaasada iyo hay’adaha xuquuqul insaanka ayaa ku biiray qaylo dhaanta bulshada Soomaaliyeed, waxayna ugu baaqeen dowladda in ay wax ka qabato waxa ay u arkaan in uu dhib ku keenayo dumarka. Senetarka Nairobi Edwin Sifuna ayaa kiisaskii ugu dambeeyay ku tilmaamay qayb ka mid ah “xaqiiqda degdega ah oo argagaxa leh” ee haweenka Kenya, isagoo ku booriyay mas’uuliyiinta inay mudnaanta siiyaan kiisaskan oo ay ilaaliyaan bulshooyinka nugul. “Marka dambiyada intan le’eg aan laga jawaabin, qofna ma dareemo ammaan,” ayuu yidhi.
Dilka Deeqa, iyo dilalka kale ee arxan darada ah, ayaa dhaliyay baaqyo cusub oo ku aaddan in si nidaamsan looga jawaabo tacaddiyada ka dhanka ah haweenka Kenya. Ururka Qareenada Haweenka ee Kenya (FIDA-Kenya) ayaa cambaareeyay dambiyada, iyagoo ku nuux-nuuxsaday baahida degdega ah ee loo qabo in la qaado tallaabooyin lagu ilaalinayo haweenka. “Ku filan ayaa ku filan, haweenka Kenya waxay mudan yihiin badbaado,” ayay tiri Christine Kungu, guddoomiyaha FIDA. “Dowladdu waa inay qaaddaa tallaabo lagu xaqiijinayo in haweenka iyo gabdhaha laga ilaaliyo rabshadahaas.”
Agaasinka dambi baarista ee Kenya ayaa wali sii wada baaritaanada ay ku hayaan Muxumed, iyadoo mas’uuliyiintu ay ka shakiyeen inuu leeyahay dad gacan saar la lahaa, lana baarayo inuu xiriir la leeyahay dilal kale oo aan la xalin oo ka dhacay magaalada. Taliyaha booliska Adamson Bungei ayaa qiray in kiiskan uu yahay mid cakiran, waxaana uu sheegay in ciidamada ay ka shaqeynayaan sidii ay jawaabaha uga bixin lahaayeen, isla markaana cadaaladda loo horkeeni lahaa kuwa mas’uulka ka ah.
