Khubarada haqab-beelka cuntada ee Soomaaliya, Qaramada Midoobay (QM), iyo hay’ado kale oo caalami ah ayaa Arbacadii go’aamiyay in la qaado tillaabooyin firfircoon oo lagu yareynayo saamaynta qallalan ee daba dheeraaday ee dalka ku yaal Bariga Afrika.
Ergooyinkii ka qeyb galay shirka madasha wadatashiga Qaran ee wax soo saarka, codsiga iyo qorsheynta cimilada oo ka dhacay magaalada Muqdisho ee caasimadda Soomaaliya ayaa sidoo kale isku raacay in wax laga qabto dhibaatooyinka soo wajaha dadka nugul, gaar ahaan kuwa ku dhaqan deegaanada ay abaaruhu ka jiraan.
Madashu waxay isu keentay saynisyahano cimiladu, go’aan-qaadayaal, iyo wakiilo ka socda qaybaha muhiimka ah, oo ay ku jiraan beeraha, kheyraadka biyaha, maareynta khatarta musiibada, iyo ururada bani’aadamnimada, si loo qiimeeyo saameynta saadaasha cimilada iyo qorsheynta ficillada la filayo si loo yareeyo xaaladaha la saadaaliyay.
“Madashu waxay ka doodday saadaasha xasaasiga ah ee cimilada ee ah in roobabku ay ka hooseeyaan kuwa caadiga ah, roobabka oo dib u dhac ku yimid, iyo saameynta heerkulka ka sarreeya sida caadiga ah ee Soomaaliya,” ayay dowladda Soomaaliya ku sheegtay war-saxaafadeed ay si wadajir ah uga soo saareen Muqdisho.
Saadaasha Oktoobar-Noofambar-December waxay muujinaysaa suurtagalnimada sare (in ka badan 50 boqolkiiba ixtimaalka) ee roobab ka hooseeya kuwa caadiga ah, oo ay wataan xaaladaha La Nina, sida ay sheegtay Hay’adda Cuntada iyo Beeraha ee Qaramada Midoobay (FAO). Intaa waxaa dheer, in ka badan 60 boqolkiiba suurtagalnimada in roobabku dib u dhacaan koonfurta iyo bartamaha dalka, sida ay sheegtay FAO.
Intii lagu guda jiray madasha, ka qaybgalayaashu waxay dib u xaqiijiyeen inay ka go’an tahay inay si wadajir ah uga shaqeeyaan si loo hubiyo in waqtigeeda, tallaabooyinka la filayo ee caddaynta ku salaysan la qaado.
Waxay sheegeen in heerkulka la saadaaliyay ee ka sarreeya heerka caadiga ah oo ay weheliyaan roobabka caadiga ah, la filayo inay u horseedaan luminta qoyaanka ciidda oo kordha iyada oo la kordhinayo uumiga. Tani waxay saameyn weyn ku yeelan doontaa wax-soo-saarka dalagga iyo calafka, gaar ahaan gobollada ku tiirsan beeraha roobka ku baxa iyo dhaq-dhaqaaqa xoola-dhaqatada, ayay khubaradu sheegeen.
Ka qaybgalayaasha oo ka kala socday QM, dowladda Soomaaliya, Hay’adda Saadaasha Hawada Adduunka, iyo Xarunta Saadaasha Cimilada iyo Codsiyada ee Urur Goboleedka IGAD ayaa go’aamiyay in sare loo qaado awoodaha saadaasha abaarta, shaqaaleysiinta aaladaha waqtiyada hogaanka dheer leh, iyo in la wanaajiyo faafinta macluumaadka cimilada. taageero go’aan gaarista qaybo badan.
“Qorshayaasha waxqabadyada la saadaalinayo ayaa jira, waxaana diiradda lagu saarayaa bixinta digniinaha ugu horreeya, xoojinta hababka beeraha ee abaarta u adkeysata, iyo hubinta in gargaarka gargaarka la gaarsiiyo dadka ay sida aadka ah u saameeyeen,” ayay dowladdu tiri.
Iyada oo la kaashanayo horumarinta la-talinta iyo qorshayaasha hawl-qabadka ee qaybaha, Soomaaliya waxa ay hiigsanaysaa in ay yarayso khataraha ka iman kara xaaladahan cimileed iyo ilaalinta nolosha, hab-nololeedyada, iyo hantida dadkeeda aadka u nugul. ■
