Arrin cusub ayaa ka soo cusboonaatay muranka dhanka sharciga ah ee u dhaxeeya safaaradda Soomaaliya ee Nairobi iyo qandaraasle Kenyan ah oo qandaraas ku qaatay dhismaha safaaradda kadib go’aankii maxkamadda ee ahaa in la xayiray xisaabaadka safaaradda.
Ilo diblumaasiyadeed ayaa u sheegay warbaahinta bilowga xiriirka u dhaxeeya safaaradda Soomaaliya iyo shirkadda Kingsley Construction Limited oo dowladda Soomaaliya ku dacweysay jebinta qandaraaska.
Ra’iisul Wasaarihii hore ee Soomaaliya Cumar Cabdirashiid, Safiirkii hore ee Soomaaliya Jamaal Maxamed Xasan, iyo mas’uuliyiin kale oo ka tirsan dowladda Soomaaliya ayaa sanadkan 2015-ka dhagax dhigay dib u dhis cusub oo safaaradda Soomaaliya ay ku yeelan doonto magaalada Nairobi.
Xubnaha ganacsatada Soomaaliyeed ee ku nool dalka Kenya ayaa iska aruuriyay lacag dhan $100,000 si ay shaqada ugu bilaabaan, waxaana qandaraaska la siiyay shirkadda Kingsley Construction Limited oo ay leeyihiin dadka Hindida ah. Dowladda Soomaaliya ayaa sanad kadib waxa ay gashay doorasho, waxaana shirkadii qandaraaska qaadatay ay ku bixisay dib u dhiska lacag dhan $300,000 oo ay ku jirto 100,000 oo dollar oo markii hore laga keenay bulshada Soomaaliyeed sida uu u sheegay diblomaasi.
Madaxweynaha hadda xilka haya Xasan Sheekh Maxamuud, Wasiirkii hore ee Arrimaha Dibadda C/salaan Hadliye, iyo mas’uuliyiin sarsare oo ka tirsan dowladda ayaa booqday safaaradda sanadkii 2016-kii markii ugu horeysay ee Maxamuud uu xafiiska joogo. Sawirro iyo ilo diblumaasiyadeed oo laga helayo socdaalka ayaa sheegaya in laga shaqeeyay dhismaha guriga, iyadoo ay jiraan dad kale oo uu ka mid yahay safiirkii hore ee Kenya, taasoo muujineysa in dhismuhu uusan si dhameystiran u dhameystirmin inta uu ku guda jiro safarka Madaxweynaha.
Safiirkii hore ee Soomaaliya u fadhiyay dalka Kenya, Maxamed Axmed Nuur Tarsan, ayaa loo magacaabay Safiirka Soomaaliya ee sanadkan 2018, Tarsan oo wareysi siiyay mid ka mid ah warbaahinta maxaliga ah ee Online ka soo baxda toddobaadkan, ayaa ku gacan seyray sheegashada ah in $300,000 lagu kharash gareeyay dhismaha safaaradda.
“Markii aan booqday safaaradda, waxaan doonayay in aan arko iyada oo la dhisay, laakiin ma haysan lacag,” ayuu yiri Tarsan. “Waxaa isoo wacay Fatxudin Cali Maxamed oo hadda ah Safiirka Soomaaliya u fadhiya dalka Turkiga, wuxuuna ii sheegay in safaaradda ay ku leedahay shirkad dhisme ah oo dhan $200,000, hase yeeshee markii aan weydiiyey in aan goobtaas arko wax horumar ah ma aysan dhicin, markii aan wax ka weydiiyey qandaraaskaas. , waxa uu xusay in beesha ay shir yeesheen oo ay qandaraaska ku siiyeen nin Hindi ah,” ayuu yiri Tarsan.
Safiirkii hore ayaa ku andacoodey in aysan jirin wax shaqo ah oo muuqata oo ay shirkaddu qabatay, isagoo ku andacoonaya in xitaa 10% aan la dhisin safaaradda, inkastoo ilo dublamaasiyadeed ay sheegeen in 80% ku dhow ay dhismeen. Wararka ayaa intaa ku daraya in Fatxudin Cali Maxamed uu ka mid ahaa Ganacsatada Soomaaliyeed.
Safiirka Soomaaliya u fadhiya Kenya Fatxudin Cali Maxamed ayaa bartiisa Facebook ku soo qoray in hadalka Tarsan uu yahay mid lagu waxyeeleynayo magaciisa iyo sumcadiisa. “Waan la socdaa meel ka dhac iyo eedeymo been abuur ah oo uu sameeyay Danjire Tarsan, kaasoo la doonayay in lagu waxyeeleeyo magacayga iyo sumcadeyda,” ayuu yiri. “Si aan u ilaaliyo doorka muhiimka ah ee aan dalka ku leeyahay, waxaan la tashi la sameeyay madaxda qaranka iyo qareenkeyga gaarka ah, anigoo og in danjire Tarsan uu sheegay in gabi ahaanba ay been abuur tahay, waxaan go’aansaday in arrintan maxkamad la soo taago” ayuu yiri.
Tarsan ayaa sheegay in uu dib u dhis ku sameeyay safaarada uu ku dhisay miisaaniyad cusub oo gaareysa 320,000$, iyadoo $100,000 ay ka timid ganacsatada Soomaaliyeed halka $220,000 ay bixisay Xukuumadii hore ee Ra’iisul Wasaare Khayre.
“Shan shirkadood oo dhismo ah oo ay ku jiraan laba shirkadood oo Soomaali ah, Kenyaan iyo Hindi ayaa ku tartamay qandaraaska kadib markii shaqada la xayaysiiyay, waxaan doorannay shirkaddii lacag yar ku lahayd dhismaha safaaradda, safaarad aad u qurux badan ayaa loo dhisay, iyadoo jaaliyaddu ay gacan ka geysatay dhismahaas. Masjid iyo guri ku dhexyaal safaaradda, sababtoo ah waxaan degenaa hotel muddo laba sano iyo bar ah, iyadoo ay jaaliyaddu qarashka ku bixinaysay dhismaha masjidka, iyadoo safaaradda ay bixisay qarashka guriga.
2019, markii ay safaaradda Soomaaliya biloowday wajigii labaad ee dib u dhiska, Kingsley Construction Limited ayaa dowladda Soomaaliya ku dacweysay jebinta qandaraaskii 2016-kii iyadoo ka hor istaagtay in qandaraaslaha uu galo oo aysan bixin Sh25.6 milyan ($ 198,414). Maxkamada ayaa horay u xukuntay Kingsley Construction kadib markii safaarada Soomaaliya aysan qaadin wax difaac ah.
Safaaradda ayaa racfaan ka qaadatay dacwadda, balse horraantii toddobaadkan, garsoore Alfred Mabeya oo ka tirsan maxkamadda sare ayaa diiday codsiga xeer ilaaliyaha guud ee Soomaaliya, isagoo caddeeyay in Soomaaliya aysan isticmaali karin xasaanad diblomaasiyadeed si ay uga fogaato mas’uuliyadda sharciga ah ee arrimaha ganacsiga.
